Also available in: English | Galego | Portugu\xEAs | Espa\xF1ol

---

---

Gu\xEDa breve para a 'toma de decisi\xF3n por consenso'

Introduci\xF3n

Temos oido falar moito do termo 'consenso' e moi probabelmente sabemos que \xE9 utilizado para a toma de decisions na rede Indymedia. Nembargantes, parece que contin\xFAa habendo d\xFAbidas sobre qu\xE9 \xE9 realmente ou c\xF3mo funciona.

Este documento trata de explicar -en poucas palabras- c\xF3mo funciona ou deber\xEDa funcionar o sistema decisional nos Centros de Media Independentes, e c\xF3mo se aplican os consensos.

Se queres engadir algo a este texto, por favor anota as t\xFAas modificaci\xF3ns abaixo asin\xE1ndoas, e se podes av\xEDsame por correo.

Qu\xE9 cousa \xE9 a 'toma de decisi\xF3ns por consenso' ?

O consenso \xE9 unha forma de xesti\xF3n que se aplica aos CMI da rede global para levar adiante o proceso de toma de decisi\xF3ns. Se ben a maior parte do traballo nos CMI se fai en base ao traballo voluntario compulsivo e na pr\xE1ctica habitual, algunhas veces xurde a necesidade de tomar decisi\xF3ns importantes que afectan a todo o grupo en conxunto. Esto pode inclu\xEDr decisi\xF3ns de caracter politico, cambios nos princ\xEDpios b\xE1sicos do grupo, obxectivos a curto ou longo prazo, cuesti\xF3ns financieiras ou acci\xF3ns do colectivo contra unha persona do grupo como expulsi\xF3ns e cousas similares

O sistema de toma de decisi\xF3ns por consenso non \xE9 o mesmo que democracia. O termo 'democracia', equivalente a 'mandato do pobo' suxire a necesidade de estructuras de poder onde uns te\xF1en m\xE1is poder que outros. F\xE1cilmente pode entenderse 'mandato do pobo' por 'mandato da maior\xEDa'.

Nas nosas sociedades \xE9 preciso ser conscientes de que non pode existir unha maior\xEDa sen minor\xEDas, xa que esa maior\xEDa non pode ter o dereito de exclu\xEDr ou discriminar \xE1s minor\xEDas.

Todas as opini\xF3ns deben ser tidas en conta. Todo o mundo forma parte de algunha minor\xEDa. E cada minor\xEDa ten as s\xFAas pr\xF3prias cuesti\xF3ns ou necesidades que deben ser respectadas, con independencia do que pense a maior\xEDa. Debe ser unha motivaci\xF3n nesta rede promover esta forma de entender as cousas eliminando os modos tradicionais de exclusi\xF3n das minor\xEDas, estructuras xer\xE1rquicas onde as decisi\xF3ns son tomadas no topo e as responsabilidades asumidas abaixo.

Se ben o consenso \xE9 algo novo na s\xFAa implementaci\xF3n pol\xEDtica, non \xE9 de feito neng\xFAn novo modelo te\xF3rico para a xesti\xF3n das sociedades, sen\xF3n un comportamento b\xE1sico das din\xE1micas nas sociedades humanas. Pensa en 'decisi\xF3n a trav\xE9s de consenso' como unha intuici\xF3n de m\xFAtua confianza e respeito entre os membros dun grupo social.

\xC9 moi probabel que xa te\xF1as utilizado o consenso para tomar decisi\xF3ns en moitas ocasi\xF3ns na t\xFAa vida. Tomemos un exemplo:

Sexa un grupo de xente que est\xE1 a planear unha comida nun parque. Unha desas personas obxecta a esa proposta propo\xF1endo ir ao cine en lugar deso. Naturalmente, se todo o mundo quere ir a comer ao campo, non \xE9 probabel que todo o grupo decida sacrificar o seu d\xEDa debido \xE1s especiais necesidades dunha soa persona. Esta persona debe subxectivarse e seguir a proposta do grupo se quere continuar integrado no grupo.

Pero se esa persona obxecta aos plans do grupo en termos coma estes: "Penso que non \xE9 unha boa idea ir ao campo, por que parece que vai comezar chover, ent\xF3n estamos enfrentandonos a unha cuesti\xF3n diferente. O grupo enfrentase agora a unha opini\xF3n nova ante a que cada membro do grupo se ve forzado a pensar. Se a maior parte do grupo a\xEDnda pensan que contin\xFAa sendo unha boa idea ir ao campo, ent\xF3n estamos na mesma situaci\xF3n que antes. Pero se o razonamento que hai detr\xE1s desta obxecci\xF3n semella razonabel e ten a suficiente certeza (esto \xE9, a posibilidade de que realmente vaia chover), poder\xEDa propagarse por s\xED mesma no grupo at\xE9 un ponto no que acabemos escollendo ir ao cine en lugar de ir ao campo. Neste caso, chegamos a un novo consenso, debido \xE1 suficiente certeza e razonabilidade da obxecci\xF3n feita por un individuo minorit\xE1rio.

Moi probabelmente te\xF1as experimentado moitas situaci\xF3ns coma esta. Ilustra o poder da opini\xF3n individual no contexto dun grupo, onde pode pesar m\xE1is unha minor\xEDa sobre a opini\xF3n maiorit\xE1ria.

Calquera grupo ou sociedade cunha m\xEDnima capacidade intelectual \xE9 capaz de comprender as bases de traballo de consenso para tomar decisi\xF3ns. Sendo que os membros dese grupo te\xF1en a intelixencia suficiente para preferir non empaparse comendo baixo a choiva, eles saber\xE1n que decisi\xF3n tomar de acordo coa informaci\xF3n que te\xF1an disponibel.

Se a\xEDnda as\xED o grupo insiste en mollarse comendo baixo a choiva, ter\xE1 que ser decisi\xF3n do individuo discordante escoller entre ir co grupo ou ir ao cine s\xF3. Se no grupo se reflexan as d\xFAas opci\xF3ns, ter\xE1n tanto a opci\xF3n de separarse en dous grupos ou apelar \xE1 democracia directa para tomar unha decisi\xF3n. Nese caso, ter\xE1n que recurrir ao voto decidindo por maior\xEDa.

No d\xEDa a d\xEDa, a democracia por votos s\xF3 \xE9 utilizada como un recurso final, e nunca at\xE9 que o sistema decisional por consenso te\xF1a probado que non leva a ningures, \xE9 dizer, s\xF3 cando \xE9 preciso tomar unha decisi\xF3n urxente.

O procedemento de toma de decisi\xF3ns por consenso m\xE1is b\xE1sico

Simplificando, pode decirse que o consenso por s\xED mesmo non define regras universais. \xC9 m\xE1is ben un proceso intuitivo e progresivo de atopar o acordo entre partes que comparten mutuamente principios de cooperaci\xF3n.

A sem\xE1ntica do termo 'consenso' fai refer\xE9ncia ao seguinte:

a) xeral acordo b) a opini\xF3n compartida

Tan difuso como sona, o conceito 'consenso' \xE9 tan simple como poida ser. B\xE1sicamente significa que unha decisi\xF3n ou pr\xE1ctica ou calquera outra cousa s\xF3 ten caracter 'oficial' se, ou tanto como est\xE9 apoiada de forma xeral, esto \xE9, que haxa consenso en xeral.

Si se respeita unha decisi\xF3n tomada con anterioridade at\xE9 o ponto de preservar o seu estatus 'oficial' at\xE9 que unha nova decisi\xF3n consensual sexa tomada, mesmo cando aquela decisi\xF3n poder\xEDa ser obsoleta, \xE9 considerada como pr\xE1ctica com\xFAn, e polo tanto forma tam\xE9n parte do consenso grupal.

A toma de decisi\xF3n por consenso xeralmente implica tempo. Require que a opini\xF3n daquelas personas m\xE1is implicadas sexa escoitada e que a xente te\xF1a o tempo suficiente para poder consideralo. Moitas decisi\xF3ns poden violar o consenso se foron feitas sen a participaci\xF3n das personas envolvidas.

A toma de decisi\xF3ns baseada en consenso cualificada colectivamente debe seguir un patr\xF3n b\xE1sico similar a este:

1. Form\xFAlase unha proposta.

Hay dous tipos principais de propostas:

a) aquelas que son o resultado da discusi\xF3n previa e que superaron o proceso de posta en com\xFAn e discusi\xF3n.

Deben ser breves, de modo que todas as personas involucradas poidan entender en qu\xE9 consisten, resumindo as aportaci\xF3ns que proceden do debate e debe ser claras, f\xE1ciles de comprender establecendo claramente en qu\xE9 consiste a proposta final.

b) aquelas propostas que son completamente novas para o colectivo e o producto dunha \xFAnica persona ou do traballo dun \xFAnico grupo dese colectivo.

\xC9 preciso ser tan breve como sexa posibel na t\xFAa proposta tendo en consideraci\xF3n a aqueles que poder\xEDan non saber de qu\xE9 vai todo eso. Non a fagas complicada. Unha proposta que \xE9 demasiado dif\xEDcil de comprender, ou demasiado exhaustiva para ser lida por todo o mundo poder\xEDa ser rexeitada precisamente por eso.

A caracter\xEDstica dunha boa proposta non \xE9 o que trate de ser 'exitosa' no senso ordinario, competitivo da palabra, sen\xF3n en ser obxectiva e contribuir ao proxecto. Canto menos apolox\xEDa personal haxa nela, e canto menos discordia crees coa t\xFAa proposta, m\xE1is en serio ser\xE1 tomada e polo tanto, m\xE1is \xE9xito poder\xE1 ter en ser \xFAtil para o proxecto.

2. Chegan obxecci\xF3ns \xE1s propostas, alteraci\xF3ns, suxesti\xF3ns ou contra-propostas

Aseg\xFArate de que as t\xFAas obxecci\xF3ns son de natureza constructiva. Explica de forma breve e claramente as t\xFAas obxecci\xF3ns sobre a proposta orixinal e por que deber\xEDa ser diferente. Se \xE9 posibel, trata de po\xF1er manifesto o que consideras positivo da proposta orixinal.

Se vas suxerir unha contra-proposta, aseg\xFArate de que \xE9 realmente necesaria ou que non pode ser convertida nunha eng\xE1dega \xE1 proposta anterior. Cando suxiras algunha, fai todo o claro que sexa posibel por qu\xE9 pensas que \xE9 necesario facelo as\xED, e cales son polo tanto as diferenzas de ra\xEDz coa orixinal. Trata de dar a impresi\xF3n de qu\xE9 un producto complementario, e non un competitivo e destructivo.

Como grupo, dalle \xE1 xente tempo suficiente como para pensar sobre o tema. As decisi\xF3ns baseadas en consenso precisan tempo. Non todo o mundo est\xE1 a seguir as discusi\xF3ns na lista todos os d\xEDas. Se moitas obxecci\xF3ns, alteraci\xF3ns ou contra-propostas chegan, pensa que \xE9 preciso extender a data para a toma de decisi\xF3n e trata de que todo o mundo o saiba.

3. Ofrecer unha proposta revisada que poida satisfacer mellor a opini\xF3n colectiva do grupo.

Cando o grupo colectivo ten distintas apreciaci\xF3ns sobre partes espec\xEDficas da t\xFAa proposta, especialmente cando aquelas que poden impedir que a proposta sexa aceitada, ent\xF3n \xE9 cando debes ofrecer a t\xFAa versi\xF3n revisada no seu lugar.

Esto pode ser feito en m\xFAltiples ocasi\xF3ns, con todo, debe ser feita s\xF3 si \xE9 realmente necesaria, esto \xE9, se a proposta orixinal foi tan modificada que non poida xa ser claro para algu\xE9n que a proposta cambiou. Trata de facer saber a todo o mundo que a proposta previa foi descartada en favor desta nova para que ningu\xE9n fique confundido, de maneira que o grupo non acabe tendo que tratar con diversas propostas similares pero distintas ao mesmo tempo.

Se unha proposta \xE9 reemplazada por unha nova modificada, a data para tomar a decision debe ser extendida de acordo coas pr\xE1cticas com\xFAns no grupo - xeralmente, debe ser reposto outra vez o tempo establecido.

4. Ac\xE9itase unha proposta.

Se as personas concernidas tiveron o suficiente tempo para evaluar a proposta, ou si se chegou a un acordo previo sobre a data para a toma de decisi\xF3n e esa data chegou, e a proposta parece ter a aceptaci\xF3n xeral sen obxecci\xF3ns de importancia, consid\xE9rase aprobada. Absterse de emitir opini\xF3n \xE9 entendido como 'non desacordar' coa proposta (silencio consensual).

Ent\xF3n a proposta toma forma a trav\xE9s dos mecanismos habituais do grupo ou a trav\xE9s do proceso definido na proposta.

5. A proposta \xE9 rexeitada.

Se unha proposta non consigue a aceptaci\xF3n xeral antes da data de aceptaci\xF3n, ou se non consigue o suficiente apoio en primeira instancia, consid\xE9rase 'blocada'.

Restricci\xF3ns sobre como e cando pode ser feita outra proposta sobre o mesmo tema, despois de que a proposta previa te\xF1a sido rexeitada, deben ser aplicadas de acordo coas li\xF1as de traballo do grupo ou do proxecto.

Con todo, \xE9 xeralmente serguro que cando unha proposta acaba de ser rexeitada, repetila sen grandes esforzos por facer modificaci\xF3ns substanciais nela non ter\xE1 \xE9xito.

Por favor, consulta as gu\xEDas de traballo do teu grupo ou proxecto para proceder na toma de decisi\xF3ns.

Exemplos: ligaz\xF3ns a gu\xEDas de traballo espec\xEDficas sobre toma de decisi\xF3ns. flurrp.

Qu\xE9 \xE9 unha 'obxecci\xF3n'?

Unha obxecci\xF3n ocurre cando unha persona ou un grupo de personas expresan a s\xFAa opini\xF3n para opo\xF1erse a unha idea. Pode ser feita traendo asuntos concernentes a determinada idea, suxerindo alteraci\xF3ns a ela ou ofrecendo contra propostas.

What is a 'block' ?

Se a maior parte da xente ou das opini\xF3ns deciden contra unha proposta ou unha idea ou se decide abandonala por falta de apoios, ent\xF3n temos o que se considera un 'bloqueo'.

De feito, un bloqueo non \xE9 unha acci\xF3n por s\xED mesma, sen\xF3n un estado da proposta unha vez que houbo unha decisi\xF3n en contra en base ao consenso. Neste caso dise que a "proposta foi blocada".

Polo tanto, ningunha persona individual ou grupo pode de feito 'blocar' a proposta de ningu\xE9n - e deber\xEDa ser complicado fazer eso contra o consenso xeral. Todo o que pode fazer \xE9 obxectar unha proposta, aportar cuesti\xF3ns, ofrecer unha contra-proposta e ent\xF3n agardar polo resto da xente para que a eval\xFAe contra a proposta orixinal para cambiar a s\xFAa opini\xF3n.

Se unha proposta non ten o suficiente apoio ou se o debate chega aun ponto morto, en espcial cando unha minor\xEDa fai unha proposta contra o sentimento maioritario, ou se unha decisi\xF3n conflictiva pode significar un sacrificio da integridade do grupo, un bloqueo pode ser proposto en base a que levar adiante esa proposta contra o fluxo de traballo do grupo \xE9 unha violaci\xF3n contra os principios do grupo en s\xED mesmo. En moitos casos esto leva a un retardo moi sano no proceso decisional consensual, dandolle a todo o mundo a oportunidade de avaliar mellor ou \xE1s veces a unha nova tentativa que o grupo comece cunha perspectiva distinta.

En calquera caso, sen importar o motivo polo que un bloqueo sexa proposto, sempre ficar\xE1 \xE1 vontade do consenso colectivo e nunca pode ser utilizado como un veto! Fazer esa distinci\xF3n \xE9 crucial. Non son a mesma cousa e non poden ser confundidas.

Qu\xE9 sucede se algu\xE9n interrumpe continuamente ou trata de impedir o traballo do grupo opo\xF1\xE9ndose de forma insistente ao que fai o grupo?

En primeiro lugar, tal como foi descrito m\xE1is arriba, unha \xFAnica persona ou grupo dentro de outro numero maior de grupos non deber\xEDa ter o dereito a vetar ou blocar o consenso, per se. De feito un bloqueo \xE9 o consenso en s\xED mesmo, polo cal unha proposta \xE9 rexeitada.

Por suposto, unha persona pode pedir un bloqueo, ou mesmo esixilo, baseandose que sexan protexidos os principios do grupo ou o grupo en s\xED mesmo de ser danadas por unha mala decisi\xF3n. Con todo, o bloqueo est\xE1 suxeito ao consenso das personas concernidas nese asunto.

O consenso s\xF3 funciona se unha comunidade ten unha comprensi\xF3n mutua dos valores b\xE1sicos e dos obxectivos, como os sinalados nos nosos Principios de Unidade de rede para preservar a integridade, a colaboraci\xF3n pac\xEDfica, antiracismo, etc.

Se unha persona ou grupo de personas est\xE1n a interrumpir a comunidade ou impiden o seu funcionamento, ou se simplemente non est\xE1n a contribuir de forma intelixibel, est\xE1ran sen m\xE1is violando o consenso.

Quen viola o consenso de forma disruptiva non forma necesariamente parte del, e polo tanto a comunidade pode reservarse o dereito de impedir que permaneza nela. En neng\xFAn caso deber\xEDa este elemento molesto por ningunha raz\xF3n ter o dereito de veto sobre a comundade, posto que ningu\xE9n m\xE1is ten -nin debe ter- ese dereito.

De forma natural, quen viola o consenso nunca deber\xEDa ter espectativas de que os seus 'bloqueos' te\xF1an un peso significativo no colectivo.

Qu\xE9 outros sistemas decisionais existen?

Democr\xE1cia representativa: 'democracia' tal como a co\xF1ecemos.

Representatives are elected, who are then making the decisions for you. Its initial idea was to insure only those with sufficient expertise would be in charge of important matters while giving the general public a means of asserting control over its decision makers.

These safeguards, however, are easily circumvented and representatives tend to overrate their qualifications by manipulating or hiding crucial information or by barring the general public from access to means of self-education.

A practical example of representative democracy at Indymedia would be the concept of 'liaisons' or spokesmen - individuals acting as a voice for their entire working group or IMC and participating in meetings or global working lists on their behalf.

The process by which any such liaisons are determined and the system by which they function should be be thought out very carefully by their respective collectives. Short-term rotation of optionally randomly selected liaisons/spokesmen, complete openness of their actions, the requirement of no less than two or three individuals acting as a liaison/spokesman or limiting their responsibilities to consultatory work, rather than decision making, can help prevent abuse.

Democracia directa: todo o mundo ten dereito a voto directo nas decisi\xF3ns.

With the general public's increase in education and bigger access to resources and tools, direct democracy is becoming ever more sustainable. However, its decisions are still subject to majority rule and generally ignore minority opinion. Even a 2/3 majority on a decision would effectively exclude 1/3 of the general public and fail to pay sufficient attention to its concerns.

An apparent downside to directly democratic decision making on mailing lists or other forms of online-communication is that to effectively determine wether a decision is really in support of the majority of all those affected would require knowledge of how many individuals there really were, taking into account the possibility of multiple membership entries by the same individual, multiple individuals using a joint account for participation and the likelihood of deserted accounts.

It would also not place opinions against one another for evaluation subject only to reason, but multiply any opinion by the number of its supporters, thereby encouraging the crude practice of strength in numbers, which generally distorts an opinion's true value.

Tecnocracia: xesti\xF3n da sociedade por expertos t\xE9cnicos.

While this may seem a bit more efficient than representative or direct democracy, it is at the same time less democratic. It generally disregards the fact that technologically less savvy individuals should very well have a say in how things are run, especially - and fundamentally - if the decisions are affecting them as well.

On the other hand, 'Open Publication' content management systems, such as IMCs use them for publishing material to a wider audience, attempt to enable ordinary people to easily post news items or similar information and thus eliminate the neccessity of technical expertise in order to be able to express one's opinion.

It should also be understood that before giving technology, or privileges for access to it, away to a minority of tech-savvy individuals, attempts should be made to educate the general public in your technology and enable them to be empowered. Thereby, minimizing again the risk of abuse.

Autocracia: sistema decisional xer\xE1rquico.

Although by many regarded as a no-no, autocracy (or dictatorship) can sometimes actually be appropriate. Especially in times of crisis, where quick decisions -best made by a designated expert- are crucial, and where consensus-based or democratic decision making would simply be too slow or insecure. One such example would be the Apollo missions to the moon, or more importantly Apollo 13's return mission to Earth, which were directed by a single mission commander.

However, the Independent Media Center will hardly qualify for this approach, as its members aren't organized in a pyramidical system of commanding authorities and people following their orders. In times of journalistic crisis, where quick decisions are needed, activists would rather organize in spontaneous chaos of horizontally collaborating action groups and make decisions based on improvised intuition. The clear advantage of this kind of crisis management is that by comparison to top-to-bottom structures that convey responsibilty to a single entity, a singular bad decision won't weigh in as much, or even spoil the entire mission.

So in our terms, anything like autocracy or dictatorship should still be avoided.

-- MicMatic - 21 Oct 2002

Outros pontos de vista sobre consenso. - ConflictResolution

Por favor, consulta os distintos documentos ligados dende ConflictResolution - xa que a\xEDnda que moitas das cuesti\xF3ns plantexadas na descrici\xF3n anterior son consistentes con outros pontos de vista, o conceito de bloqueo (ou veto) descrito arriba \xE9 un punto de vista sobre consenso minoritario. Esto non significa que est\xE9 errado, por suposto... -- BouD - 26 Apr 2003

Adenda feita por algu\xE9n que non \xE9 o autor

Gustar\xEDame resaltar que outros documentos no twiki e en numerosas fontes descreben un ponto de vista distinto sobre o que \xE9 un bloqueo e quen pode inicialo. O ponto de vista expresado neste documento \xE9 distinto na descrici\xF3n dos bloqueos en moitos manuais, libros sobre consenso, e hist\xF3ricos sobre consenso. A diferenza \xE9 moi significativa, tanto en termos lox\xEDsticos como nos razonamentos \xE9ticos que subxacen a esto. Esta adenda \xE9 unha de -- JohnWindmueller - 05 Jan 2003

---

-- StrafWetBoek - 30 Jul 2004 Traduci\xF3n ao galego (incompleta)